Het 12-stappenprogramma– ofwel de Twaalf Stappen – is de algemene naam die wordt gegeven aan de groepsprogramma’s die mensen helpen te herstellen van middelenmisbruik, verslaving aan drugs, medicijnen of pijnstillers enalcoholisme. Een twaalfstappenprogramma houdt meestal in dat je een gebrek aan controle toegeeft, een hogere macht erkent en terugkijkt op fouten uit het verleden. Daarbij krijg je de steun van een groep of een mentor om je te helpen bij het ontwikkelen van positieve gewoonten.
Hoewel de 12-stappen een bewezen raamwerk vormen, zijn ze geen allesomvattende verslavingsoplossing. Bij Recovery Mental Healthcare hebben we het Minnesota model als uitgangspunt. Volgens het Minnesota model kijk je naar de psychologische, biologische, sociale en spirituele gevolgen van je verslaving. Het 12-stappenprogramma maakt hier onderdeel van uit. De zienswijze van het Minnesota model is overgekomen uit de Verenigde Staten en is gebaseerd op de 12-stappen van de Anonieme Alcoholisten. Tegenwoordig is het model een begrip in Nederland en wordt het ingezet door een groot aantal instellingen. Zo ook door het multidisciplinaire team van specialisten op het gebied van verslavingszorg van Recovery Mental Healthcare.
Het Minnesota model bevat de 12-stappenbenadering als onderdeel van debehandelingvan verslaving en zelfhulpgroepen alsnazorg, maar de methodiek is omvattender. Het 12-stappenprogrammabestaat ook uit psychotherapie, gezinstherapie, individuele begeleiding, cognitieve gedragstherapie (CGT) en acceptance and commitment therapie (ACT) en wordt uitgevoerd door professionele hulpverleners. Daarbij is het een belangrijke kanttekening dat verslavingszorg maatwerk is.
- Stap 1.Het erkennen van je verslaving, de machteloosheid en de gevolgen daarvan.
- Stap 2.Toegeven dat je hulp nodig hebt.
- Stap 3.De hulp aanvaarden.
- Stap 4.Een onderzoekende en onbevreesde balans van je leven opmaken.
- Stap 5.Zoeken van en uitspreken naar een vertrouwenspersoon.
- Stap 6.Onderzoeken van je tekortkomingen en zwakheden.
- Stap 7.De bereidheid tonen om aan je gedrag te werken.
- Stap 8.Een lijst maken van alle mensen die je schade hebt berokkend en de bereidheid tonen om het goed met hen te maken.
- Stap 9.Contact zoeken met degenen die je schade hebt berokkend en het goedmaken met deze mensen.
- Stap 10.Er een gewoonte van maken om kritisch naar jezelf te kijken en de fouten die je maakt direct te erkennen.
- Stap 11.Stilte in je leven creëren door meditatie of gebed.
- Stap 12.Proberen om ervaringen en lessen over te brengen aan lotgenoten.
Stap 1. We gaven toe dat we machteloos stonden tegenover drugs, alcohol, medicijnen of pijnstillers en dat ons leven onhandelbaar was.
De eerste stap omvat een soort erkenning dat het individu machteloos is om zijn verslavingen onder controle te houden. Dit is een manier om te erkennen dat de verslaafde geen controle meer heeft over zijn eigen leven. De eerste stap maakt verslaving echt tot een ziekte en doorbreekt de ontkenning die ons ervan kan weerhouden om herstel te vinden.
Stap 2. We kwamen tot de overtuiging dat een grotere macht dan wijzelf ons gezond zou kunnen maken. We geven toe dat we hulp nodig hebben.
Vaak zijn er twee delen van de tweede stap, die definiëren wat een macht groter is dan wijzelf en wat onze definitie van gezond verstand is. Wanneer velen van ons kijken naar ons drinken en gebruiken, is het duidelijk dat we niet gezond waren in onze verslaving. We moeten ook toegeven dat wanneer we de show runnen, dingen zelden werken. Dit is waar we onze eigen mening vormen over een macht die groter is dan wijzelf. Voor sommigen is dit God of Allah, voor anderen is het de groep waartoe ze behoren. De enige vereiste voor een hogere macht is dat JIJ het niet bent!
Stap 3. Besluiten om hulp te aanvaarden.
De derde stap is wanneer we besluiten om onze nieuwe hogere macht de show te laten runnen. Dit is waar we geloof vestigen en beginnen te geloven dat we andere mensen en situaties niet kunnen beheersen. We kunnen alleen onszelf en ons gedrag en onze reacties op het leven beheersen.
Stap 4. We maakten een onderzoekende en onbevreesde balans op van ons leven.
Vaak hoor je dat mensen na hun vierde stap terugvallen. De realiteit is dat een vierde stap door je leven gaat, kijken naar de patronen die hebben geleid tot destructief gedrag en leren hoe je die gebreken van karakter kunt herstellen. We weten wie ons kwaad heeft gemaakt, we weten wie we hebben bedrogen en gekwetst. Het gaat erom het op papier te zetten en te kijken hoe we kunnen veranderen om de beste versie van onszelf te zijn.
Stap 5. Zoek en spreek je uit naar een vertrouwenspersoon.
Zoek iemand die je vertrouwt en ga door je vierde stap met hem of haar. Vaak is deze persoon een sponsor, maar het kan iedereen zijn. Het idee is dat we aan een andere persoon alle verknoeide dingen over onszelf toegeven waarvan we niet willen dat mensen ze weten.
Stap 6. Onderzoek je zwakheden en tekortkomingen.
Wanneer we bij stap 6 komen, is onze lijst met defecten vaak al gemaakt via onze vierde stap. Deze stap heeft alles te maken met het erkennen van vooruitgang, niet met perfectie.
Stap 7. Toon de bereidheid om te werken aan je gedrag.
De zevende stap is wanneer we beginnen te werken aan onze karaktergebreken en tekortkomingen. Dit is waar we echt beginnen te veranderen hoe we reageren en reageren op het leven en op de voorwaarden van het leven.
Stap 8. Maak een lijst van alle personen die we schade hebben berokkend, en wees bereid om het met hen allemaal goed te maken.
Maak je geen zorgen. Dit is niet de stap waarbij je je excuses moet aanbieden aan iedereen die je pijn hebt gedaan bij actieve verslaving. Dat is de volgende. Dit is waar je terugkeert naar je vierde stap en kijkt naar alle mensen die je hebt gekwetst als gevolg van je verslaving. Maak een lijst op papier van iedereen en wees bereid om je te verontschuldigen voor de pijn die je hebt veroorzaakt.
Stap 9. Maakte het goed met al die mensen, waar mogelijk, behalve wanneer dit hen of anderen zou verwonden.
De negende stap, simpelweg mijn excuses aanbieden aan al deze mensen die gekwetst zijn, indien mogelijk, behalve als ik meer pijn ga veroorzaken dan genezen.
Stap 10. We gaan door met het maken van een persoonlijke inventaris en als we het bij het verkeerde eind hebben, geven we dat meteen toe en gaan we ermee aan het werk.
De tiende stap is dagelijks onderhoud. Dit is hoe we ons gedrag volledig veranderen en hoe we reageren op de dingen die het leven ons zal brengen. Als we iemand pijn doen of een fout maken, bieden we onmiddellijk onze excuses aan. We koesteren geen wrok meer en proberen anderen te helpen.
Stap 11. Creëer stilte in je leven door gebed of meditatie.
Veel mensen noemen de laatste drie stappen, stap 10 tot en met stap 12, de onderhoudsstappen. Met stap 10 begonnen we naar ons dagelijks gedrag te kijken en dit te veranderen. In de elfde stap proberen we onze relatie met onze hogere macht te verbeteren. Of dat nu is door vergaderingen bij te wonen en contact te maken met anderen, of door dagelijks gebed en meditatie.
Stap 12. We proberen onze ervaringen en lessen over te brengen aan andere verslaafden.
De laatste stap omvat het doel om de boodschap van herstel aan anderen over te brengen. Dienstbaarheid aan anderen houdt ons nuchter.
